Ruhof bergen ten geleide

 Sallands Hooiberg bouwer Willem Ruhof     

Ten geleide  

NB Aan de rubriek overzicht van ruhofbergen wordt nog gewerkt.                                               

Willem Ruhof was Raaltenaar en Sallander in hart en nieren. Als vrijwilliger adviseerde hij al voor het SKHN tijdperk aan enthousiaste hooibergliefhebbers die regiospecifiek een nieuwe berg willen bouwen. Willem was van 2005 tot september 2008 vrijwilliger - adviseur bij de werkgroep Bouwadvies van de SKHN. Willem werd in 2008 benoemd tot lid in de orde van Oranje Nassau vanwege zijn inzet voor het behoud van de oude authentieke houten hooiberg.  Hij overleed na een ernstige ziekte op 6 december 2008. Meer dan 50 hooibergen van zijn hand sieren het Sallands landschap.

Willem heeft inmiddels opvolgers. Zijn team gaat door, en Authentiek Bouw uit Nieuwleusen heeft het bouwboek van de SKHN als bijbel. (zie bij Nieuwbouw in de rubriek Bouw en Bouwen).

Gegrepen door een betoog van Dalfsenaar Ab Goutbeek over het sterven van de Sallandse oude houten hooibergen midden negentiger jaren in de vorige eeuw begon Willem met de bouw van een eenroedertje op zijn erf.  Later volgde daar nog een vierroeder. Om onder de knie te krijgen hoe je met authentieke middelen een authentieke Oost-Nederlandse berg moest bouwen. Toen kwamen er vragen om advies bij nieuwbouw door door Willem "gek gemaakte" enthousiaste mensen in de omgeving, om eens "mee te denken". En nu staan er overal in Salland, en ook daarbuiten, nieuwe hooibergen met een voor de kenners al op afstand zichtbaar uniek herkenbaar Ruhof stempel.
 

Ze onderscheiden zich van andere nieuwbouw hooibergen doordat ze niet kaarsrecht zijn, kromme roeden hebben, met oude wilgetenen vlechtwerk in de kap, authentieke verbindingen en de juiste afmetingen. In tegenstelling tot de automatiek exemplaren van andere "moderne" bouwers vallen ze daardoor niet op als rechte bouwdozen. Ze zijn onderdeel van het landschap: ze horen er gewoon. Bij elkaar vormen ze een goede studie van en voor regiospecifiek bouwen. Want Willem adviseerde niet alleen bij het ontwerp, maar liet ook bij het bouwen af en toe zijn gezicht zien. Dat is trouwens een understatement. Hij maakte zijn handen wel eens vuil bij het echte werk, want soms kon hij alleen iets goed..

Toen we foto's maakten van de bergen die met Willem's advies gebouwd zijn met als doel ze in te zetten voor bouwinformatie viel op hoe mooi ze met elkaar een thema vormen. We noemen ze daarom nu de Ruhof bergen. We hebben ons gerealiseerd dat we daarmee een hooibergdefinitie hebben uitgebreid. Maar ook de architectuurwereld verrijkt.  Eigenaren van een Ruhofberg zijn dus kunstminnaars. U krijgt via deze pagina toegang tot enkele specifieke voorbeelden uit de verzameling.

"Het Ruhofteam" : Iedere nieuwe keer dat men Willem om advies vroeg probeerde Willem zichzelf weer te overtreffen, studeerde op oude tekeningen, luisterde naar oude boertjes en bergbouwers, zag toe bij het kappen van de roeden (op de Landgoederen Schoonheten en 't Reelaer, zie bij Thema's Landgoederen), liet daar ook de wilgetenen snijden, hielt toezicht op het rietdekken en verleende nazorg.  Willem heeft betreffende ieder type Sallandse berg meerdere malen geadviseerd. Met een uitstapje naar een Kampereilandse zesroeder. 

Willem verwees ten behoeve van het juist uitvoeren van zijn adviezen voor e daadwerkelijke bouwers naar enkele goede maten. Dat zijn de smid van Raalte (Smederij Marsman), de boswachter van 't Reelaer, Edwin Tabaczeck, en boer Jan Jonkman die op het landgoed Schoonheten woont. Niet te vergeten Maurits Wierink-Kruit die de roeden ter plekke plaatst.

De smid maakt de bergstikken of bergijzers ,de slobhaken en al wat verder aan ijzerwerk nodig is. De boswachter zorgt met Jan voor het uitkiezen van de juiste eiken, voor het vellen van de bomen en het zagen en disselen van de roeden. Als je door landgoed Schoonheten rijdt en hier of daar langs de weg een half gedisselde boom zag liggen was dat het signaal dat Willem het advies voor een een nieuwe berg had afgerond en de bouwer ook de vaste uitvoerders in de arm had genomen. Maurits tenslotte bracht met zijn hefvoertuig en platte wagen de roeden naar de bestemde plek. Net als de wilgetenen die nat gehouden worden tot ze op het dak bevestigd worden. 





Omdat het rietdekken een belangrijk werk is dat uiteindelijk voor een groot deel de levensduur bepaalt adviseerde Willem altijd een vaste rietdekker. Dat was heel lang Hein, die inmiddels,over de tachtig,  overleden is. U zult hem tegenkomen op verslagfoto's. Willem adviseere daarna bij iedere nieuwbouw de lokale rietdekker en droeg zo de kennis die met Hein verloren leek te gaan weer uit. Zo is Erik Wemekamp, rietdekker te Den Ham, nu een SKHN gekwalificeerd rietdekker voor hooibergen.

We hebben de reportages wat verschillend opgezet. Zodat u enerzijds een beeld krijgt van de landschappelijke waarde van Ruhof bergen, anderzijds bij de verschillende bergen bepaalde aspecten van de bouw kunt bestuderen. Willem zelf was zo vriendelijk om niet alleen als adviseur zijn kennis met ons te delen en aan bezoekers ter hand te stellen maar voor de foto's even zelf "aan het werk" te gaan. Als u alle reportages hebt gezien heeft u een aardige ondergrond gekregen om daarmee te gaan kijken naar bergen uit de eigen streek. Gebruik daarvoor de hooibergdatabase  en sorteer op regio of gemeente.  We hebben alle rapportages in de tegenwoordige tijd gehouden, niet uit gemak maar uit respect: zo blijft Willem zijn kennis zelf uitdragen. 

Als u dat gedaan heeft bent u meestal voldoende geinformeerd om regiospecifiek te gaan bouwen op uw eigen lokatie.Gebruik daarvoor ook het SKHN boek "Een Oost-Nederlandse hooiberg bouwen" waarin Willem de hoofdrol speelde en te koop op internet (Blurb).

De burgemeester van de gemeente Raalte mocht Willem voor zijn inzet op 21 september 2008 namens de Koningin benoemen tot lid van de Orde van Oranje Nassau. Dat vond plaats in de oude Protestantse Kerk van Raalte, Uiteraard hebben we foto's.  

Hier  het opspelden van het lintje door de burgemeester bij Willem.

Naar boven