De ophanging van de kap
Onderzijde van een vierroedige kap van tasberg op Landgoed Verwolde Laren Gld.
De kap bestaat uit horizontale balken, lanen, en naar het midden omhoog lopende sporen. Op de hoeken hangen de lanen beweeglijk aan de rechtopstaande roeden. De lanen zijn aan elkaar bevestigd met onderling beweegbare slobben. In de roeden zitten op vaste afstanden geboorde gaten. Hier kan een pen insteken. De pen is deel van de drager of de drager hangt er aan.
Hieronder behandelen we de ophanging.
1. Vit en beugel.
De kap is beweegbaar bevestigd aan de roeden. De wijze waarop varieert per regio. In de Betuwe en op de Veluwe en op veel andere plaatsen gaat dat met een vit, een ijzeren pen die in een gat steekt aan de binnenkant of de buitenkant in de roede en een half ovaal van ijzer met schakels, de beugel of haak
.Deze beugel hangt aan de vit en is met schakels verbonden aan ogen in de lanen. Zo hangt de kap compleet bewegelijk aan de roeden. De beugel kan overigens zowel aan de binnenkant als aan de buitenkant van de berg hangen.
Op bijgaande foto is de roede te zien, de vit en de haak die via een oog de lan draagt. Interessant ander detail: in de roede steekt een stoel: hieraan kan de winde worden bevestigd.
2. Het bergijzer
Onder meer in de Graafschap rust de kap op bergijzers : een ijzeren staaf die recht in een gat steekt en aan de punt soms een steunstaaf heeft die een
gat lager in de roede steekt. Globaal loopt er een scheidingslijn door Nederland vanaf Harderwijk midden over de Veluwe langs de Rijn naar het oosten: zuid-westelijk daarvan treffen we de beugel aan, noord- oostelijk het
bergijzer. Men noemt het ijzer ook wel stikke. De lanen rusten op de ijzers. Die worden koud op elkaar bevestigd of met pen en gat verbinding. Altijd worden ze met beweeglijke slobben verbonden.
3. De ophanging van de kap bij de parapluberg
De ophanging van de kap bij de eenroeder is complexer en wordt besproken bij de constructierubriek.